Những điều cần lưu ý khi dùng thuốc ho

Thuốc trị ho được sử dụng khi ho ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sức khỏe của người bệnh. Vậy có những loại thuốc trị ho nào? Dùng khi nào và cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc ho. Cùng tìm hiểu nhé!

Ho là phản xạ tự nhiên của cơ thể làm sạch đường hô hấp, không để các chất tiết dịch, vật lạ… ứ đọng gây khó thở. Đây là cơ chế để bảo về bộ máy hô hấp.

Thông thường ho xảy ra khi cơ thể bị cảm lạnh, cảm cúm, nhiễm virus, dị ứng, các bệnh hen suyễn, viêm phổi, viêm phế quản, trào ngược dạ dày thực quản, hút thuốc lá, ô nhiễm môi trường hoặc một số loại thuốc ức chế men điều trị cao huyết áp.

Các loại thuốc trị ho tây y

Có 3 loại thuốc ho thường được sử dụng là thuốc tác dụng trên đờm, thuốc giảm ho và thuốc kháng histamin.

Thuốc tác dụng trên đờm

Gồm tất cả các loại thuốc làm thay đổi tính chất, đặc tính, số lượng và độ bám dính của đờm trên bề mặt đường hô hấp. Các loại thuốc tác dụng trên đờm gồm thuốc loãng đờm và thuốc hóa giáng đờm.

• Thuốc làm loãng đờm: giúp tăng tiết dịch trên bề mặt đường hô hấp để đờm có thên nước hòa tan sẽ làm tăng thể tích và khối lượng đờm. Khi đó đờm sẽ trở nên lỏng hơn. Điển hình là thuốc guaifenesin, terpinhydrat, natribenzoat…
• Thuốc hóa giáng đờm: tác dụng trực tiếp vào đờm, giúp đờm bớt đặc, dễ bị loại bỏ ra ngoài nhờ phản xạ ho… Bao gồm: ambroxol, acetylcystein, carbocistein, bromhexin…

Thuốc tác dụng trên đờm chỉ phát huy tác dụng khi dùng với nước. Sẽ không đạt được hiệu quả tốt nhất nếu không uống đủ và nhiều nước. Bởi nước đóng vai trò là chất trực tiếp làm tăng tiết dịch trong đờm, giúp đờm loãng. Mỗi ngày nên uống ít nhất 1,5 lít nước.

Thuốc giảm ho

Thuốc có tác dụng giảm ho do ức chế trung tâm gây ho như codein, pholcodin, dextromethorphan. Trong đó, codein và pholcodin có tác dụng gây nghiện, giảm đau và ức chế nhẹ trung tâm hô hấp. Dextromethorphan không gây nghiện, không có tác dụng giảm đau.

Thuốc kháng histamin

Một vài thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1- kháng histamin chống dị ứng có tác dụng an thần, giảm ho và làm dịu, dùng để trị ho khan do kích ứng, dị ứng. Bao gồm: diphenylhydramin, chlopheniramin, alimemazine, promethazine.

Bên cạnh đó, những loại thuốc tê do tác dụng gây tê các ngọn dây thần kinh gây phản xạ ho nên cũng làm giảm ho khá tốt. Ví dụ như hoạt chất menthol, benzonatat, lidocain… Loại thuốc này được dùng qua đường hít, ngậm.

Những loại thuốc làm dịu ho do có tác dụng bảo vệ, bao phủ các trung tâm cảm giác ở hầu họng như glycerol…

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc trị ho

Không phải bất cứ trường hợp nào cũng dùng thuốc long đờm

Cần phải phải tham khảo ý kiến của bác sĩ, xác định xem đờm ở mức độ nào mới cần dùng thuốc. Cụ thể:

• Trường hợp người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) lượng đờm tiết ra trong những đợt cấp tính rất nhiều. Nếu dùng thuốc tác dụng trên đờn sẽ khiến khó thở và ho tăng nhiều hơn.
• Hoặc trường hợp trẻ nhỏ dưới 1 tuổi bị ho, nếu đang có sự tăng tiết đờm quá nhiều, đang ran nổ, ran ẩm, viêm phổi sòng sọc thì dùng thuốc tác dụng trên đờm sẽ khiến viêm phổi nặng hơn.

Do đó, vấn đề là phải giảm tiết đờm nhằm kiểm soát lượng đờm trước khi quyết định dùng thuốc tác dụng trên đờm vào thời điểm sau đó. Việc xác định mức độ đờm, dùng thuốc khi nào sẽ phụ thuốc vào bác sĩ.

Chỉ dùng thuốc trị ho chứa codein cho người lớn, không dùng cho trẻ em

Nếu trẻ nhỏ dùng thuốc ho chứa codein sẽ gây ức chế hô hấp. Thông thường, các loại thuốc trị ho chứa codein chống chỉ định cho trẻ dưới 18 tuổi vừa được cắt hoặc nạo viêm amidan.

Chỉ dùng các loại thuốc giảm ho trên khi ho khan không đờm, ho do cảm cúm, dị ứng, kích ứng, ho nhiều gây mêt mỏi, mất ngủ.

Không dùng khi ho có đờm do giãn phế quản viêm phế quản.

Không dùng cho người bị hen suyễn, suy hô hấp, trẻ em, phụ nữ mang thai và đang cho con bú.

Không nên dùng thuốc kháng histamin vào ban ngày, khi lái xe, vận hành máy móc…

Tác dụng phụ của các thuốc trị ho kháng histamin là gây buồn ngủ do tác động trên các thụ thể H1 ở não. Do đó, dùng thuốc ban ngày sẽ rất bất lợi nhưng lại rất tốt khi dùng vào ban đêm.

Thuốc kháng histamin còn làm khô đặc dịch tiết khiến tống đờm ra ngoài khó khăn, đờm bị tác nghẽn. Vì thế, không nên dùng thuốc ho kháng histamin trong trường hợp hen suyễn, ho có đờm.

Nên dùng thuốc trị ho kháng histamin liều thấp nhất, tác dụng trong thời gian càng ngắn càng tốt để hạn chế tác dụng phụ của thuốc.

Không dùng thuốc kháng histamin đồng thời kết hợp với thuốc long đờm, giảm ho do đờm sẽ tiết nhiều hơn mà không khạc nhổ ra ngoài được.